İş yerlerinde çalışanlara teslim edilen araç, gereç, ekipman, bilgisayar gibi eşyaların sorumluluğunu resmileştiren en önemli belgelerden biri zimmet sözleşmesidir. Bu sözleşme, hem çalışanın teslim aldığı eşyayı koruma yükümlülüğünü hem de kurumun mülkiyet hakkını güvence altına alır.
Peki, zimmet sözleşmesi nedir, nasıl hazırlanır, hukuki bağlayıcılığı nedir ve hangi durumlarda düzenlenir? İşte tüm detaylarıyla zimmet sözleşmesi hakkında bilmeniz gerekenler.
Zimmet Sözleşmesi Nedir? (Tanım)
Zimmet sözleşmesi, bir kurum veya işletmenin mülkiyetinde olan taşınır bir malın, belirli bir süre veya sürekli olarak bir çalışanın kullanımına verildiğini ve bu malın korunmasından doğacak sorumluluğun çalışana ait olduğunu belirten yazılı belgedir.
Amaçları:
- Kurum eşyasının takibini sağlamak
- Emanet verilen malzemelerin sorumluluğunu netleştirmek
- Zarar ve kayıplarda sorumluluğun belirlenmesini sağlamak
- Disiplin ve iş güvenliği süreçlerini desteklemek
Zimmet Sözleşmesi Nerelerde Kullanılır?
| Sektör / Alan | Kullanım Amacı |
|---|---|
| Özel şirketler | Bilgisayar, telefon, araç, cihaz teslimi |
| Kamu kurumları | Demirbaş, taşınır mal zimmeti |
| Eğitim kurumları | Öğretmen veya öğrencilere verilen ekipmanlar |
| Taşeron ve saha ekipleri | El aletleri, kıyafet, araç |
| Sağlık kuruluşları | Tıbbi cihazlar, mobil cihazlar |
Zimmet Sözleşmesinde Bulunması Gereken Unsurlar
- Taraf Bilgileri
- Teslim eden kişi veya kurum
- Teslim alan çalışan (isim, görev, T.C. no)
- Zimmet Konusu Malzeme Bilgisi
- Tür, marka, model, seri numarası, miktar
- Durumu (yeni, kullanılmış, arızalı vb.)
- Teslim Tarihi ve Süresi
- Geçici ya da sürekli kullanım bilgisi
- İade tarihi (varsa)
- Sorumluluk ve Yükümlülükler
- Kayıp, hasar veya kötü kullanıma karşı sorumluluk
- Geri teslim koşulları
- İmzalar
- Teslim edenin ve alanın adı, unvanı ve ıslak imzası
Zimmet Sözleşmesinin Hukuki Geçerliliği
Türk Borçlar Kanunu kapsamında zimmet sözleşmesi, emanet sözleşmesine benzer şekilde değerlendirilir.
- Tarafların imzasıyla birlikte hukuki bağlayıcılığı vardır
- Olası zarar veya kayıplarda işveren, bu sözleşmeye dayanarak tazminat talep edebilir
- İşçinin eşyayı kaybetmesi, izinsiz kullanması ya da hasara uğratması durumunda disiplin süreci başlatılabilir
Zimmet Sözleşmesi ile Taşınır Mal Farkı
Zimmet sözleşmesi, kişisel sorumluluk doğurur.
Taşınır mal kayıtları ise sadece kurum içi envanter takibidir.
Her taşınır mal zimmet sözleşmesine konu olmayabilir, ancak yüksek değerli mallarda düzenlenmesi tavsiye edilir.
Zimmet Sözleşmesi Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Teslim edilen eşya net ve eksiksiz tanımlanmalı
- Kullanım amacı açıkça belirtilmeli
- Gerekirse eşyanın fotoğrafı veya durumu belge olarak eklenmeli
- Tarafların imzası mutlaka alınmalı
- Çalışana sözleşme örneği verilmelidir
Zimmetteki Mal Kaybolursa Ne Olur?
- İşçi kusurluysa, işveren tazminat talep edebilir
- Duruma göre disiplin cezası uygulanabilir
- Zararın kasıtlı olduğu anlaşılırsa cezai sorumluluk doğabilir
- İşten çıkarma gerekçesi olabilir (4857 sayılı Kanun md. 25/II)
Zimmet Sözleşmesi Örnek Konuları
- Kurumsal laptop
- Resmî telefon
- Görev aracı
- El terminali
- Koruyucu ekipman
- Çalışma kıyafeti
Sonuç: Zimmet Sözleşmesi, İşyerinde Sorumluluk ve Güvenin Teminatıdır
İşyerinde kullanılan malzemelerin kontrolsüz ve belgesiz şekilde çalışanlara teslim edilmesi, ileride ciddi zarar ve sorumluluk sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, zimmet sözleşmesi yalnızca bir teslim belgesi değil, aynı zamanda çalışma disiplini ve güvenliğinin bir parçasıdır. Hem işverenin mülkiyet hakkını korur, hem de çalışanın sorumluluğunu netleştirir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Zimmet sözleşmesi nedir kısaca?
Kurum eşyasının çalışana teslim edildiğini ve sorumluluğunu gösteren imzalı belgedir.
2. Zimmet sözleşmesi olmadan teslimat yapılabilir mi?
Yapılabilir ama hukuki risk taşır. Yazılı belge olması önerilir.
3. Zimmetli mal kaybolursa kim sorumlu olur?
Zimmetli çalışan sorumludur, kusur oranına göre tazminat istenebilir.
4. Her taşınır mal için zimmet sözleşmesi gerekli mi?
Hayır. Ancak özellikle değerli ve kişiye özel malzemelerde önerilir.
5. Sözleşme dijital ortamda imzalanabilir mi?
Evet. E-imza ile imzalanmış belgeler de geçerlidir.
6. İşten ayrılan personelin zimmetli eşyaları ne olur?
İade edilmelidir. İade edilmezse işveren zarar tespiti yapabilir.
Bir yanıt yazın