📌 1. Mobbing Nedir?
📌 Mobbing, işyerinde bir çalışana yönelik sistemli, sürekli ve kasıtlı olarak yapılan psikolojik baskı, taciz, dışlama veya kötü muamele gibi davranışlardır.
✔ Bu davranışlar, çalışanın iş performansını düşürebilir ve psikolojik sağlığını olumsuz etkileyebilir.
✔ Mobbing, Türk Hukukunda doğrudan özel bir kanunda tanımlanmamış olsa da; Borçlar Kanunu, İş Kanunu, Anayasa ve Türk Borçlar Kanunu kapsamında değerlendirilmektedir.
🚨 Örnek:
Bir çalışanın sürekli olarak azarlanması, hakarete uğraması ve iş yükünün artırılarak yıldırılmaya çalışılması mobbing olarak değerlendirilebilir.
📌 2. Mobbing İddiasında İspat Yükümlülüğü Kimdedir?
📌 Mobbing davalarında en çok tartışılan konulardan biri, ispat yükümlülüğünün kimde olduğudur.
✔ Genel ilkeye göre, iddia sahibi ispatla yükümlüdür.
✔ Ancak mobbing gibi işçi aleyhine ispatı zor olan durumlarda, ispat kolaylığı ilkesi ve kanıtlama yükünün hafifletilmesi ilkesi uygulanmaktadır.
✅ 2.1. İşçiye Düşen İspat Yükü
✔ Çalışan, işyerinde mobbinge maruz kaldığına ilişkin bir olgusal durumu ortaya koymak zorundadır.
✔ Bu olgular, tanık beyanları, yazışmalar, e-postalar, işyerindeki kamera kayıtları, performans değerlendirme sonuçları gibi belgeler olabilir.
🚨 Örnek:
Çalışan, amiri tarafından kendisine sürekli hakaret edildiğini iddia ediyorsa, aynı ortamda çalışan iş arkadaşlarının tanıklığı önemli delil olacaktır.
✅ 2.2. İşverene Düşen İspat Yükü
✔ Çalışan, mobbinge maruz kaldığını gösteren olguları ortaya koyduğunda, artık işveren bu olumsuz davranışların yapılmadığını veya bu davranışların haklı bir nedene dayandığını ispat etmek zorundadır.
🚨 Örnek:
Çalışan sürekli fazla mesaiye bırakıldığını iddia ediyorsa ve işveren bunu reddediyorsa, işveren fazla mesainin işin gereği olduğunu ispatlamalıdır.
📌 3. Mobbing Davalarında Delil Niteliği Taşıyan Unsurlar
| Delil Türü | Açıklama |
|---|---|
| Tanık Beyanları | İş arkadaşlarının, amirlerin ya da diğer çalışanların gözlemleri. |
| E-posta ve Mesajlar | Çalışana yönelik baskı içeren yazışmalar, uyarılar. |
| Performans Değerlendirme Raporları | Çalışanın haksız yere düşük performans gösterildiğine dair raporlar. |
| İş Yükü Artışı Belgeleri | Çalışana yönelik aşırı iş yüklemesi veya görev değişiklikleri. |
| Sağlık Raporları | Mobbinge maruz kalmanın sonucu olarak alınan psikolojik tedavi veya istirahat raporları. |
| Ses ve Görüntü Kayıtları | Çalışanın izinsiz ses kaydı alması tartışmalı olsa da, zorunluluk hali gerekçesiyle mahkemelerce kabul edilebilmektedir. |
🚨 Örnek:
Bir çalışan, amirinin hakaretlerini ses kaydına almışsa, mahkeme zorunluluk halini dikkate alarak bu kaydı delil olarak kabul edebilir.
📌 4. Mobbing Davalarında Yargı Süreci Nasıl İşler?
✅ 4.1. İş Mahkemesinde Dava Açılması
📌 Mobbinge maruz kalan çalışan, İş Mahkemesi’nde dava açabilir.
✔ İş Kanunu’na tabi çalışanlar için İş Mahkemesi,
✔ Kamu çalışanları için İdare Mahkemesi yetkilidir.
🚨 Örnek:
Özel bir şirkette çalışan bir işçi, mobbing nedeniyle İş Mahkemesi’nde dava açar.
✅ 4.2. Arabuluculuk Zorunluluğu
📌 İş Kanunu’ndan kaynaklanan tazminat davalarında (kıdem, ihbar, mobbing gibi) dava açmadan önce arabuluculuğa başvurmak zorunludur.
✔ Arabuluculuk sürecinde uzlaşma sağlanamazsa, dava açılabilir.
🚨 Örnek:
Mobbing nedeniyle işten ayrılan bir çalışan, dava açmadan önce arabulucuya başvurmalıdır.
✅ 4.3. Talepler
📌 Mobbing davası açan çalışan, aşağıdaki taleplerde bulunabilir:
| Talep Türü | Açıklama |
|---|---|
| Manevi Tazminat | Çalışanın psikolojik yıpranması nedeniyle talep edebileceği tazminat. |
| Maddi Tazminat | İş kaybı, tedavi giderleri gibi zararların tazmini. |
| İşten Çıkarılmışsa Kıdem ve İhbar Tazminatı | Mobbing nedeniyle işten ayrılma durumunda fesih haklı sayılır ve tazminatlar talep edilebilir. |
| Fazla Mesai Ücreti | Aşırı iş yükü sonucu fazla mesai yapıldıysa, bu ücretler talep edilebilir. |
🚨 Örnek:
Mobbinge maruz kaldığı için işten ayrılan çalışan, kıdem tazminatı ve manevi tazminat talep edebilir.
📌 5. Mobbing Davalarına İlişkin Yargıtay Kararlarından Örnekler
| Karar No | İçerik |
|---|---|
| Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2017/11017 E., 2017/15257 K. | Çalışana sürekli düşük performans baskısı yapılması mobbing sayılmıştır. |
| Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2014/21200 E., 2015/28636 K. | Çalışana sürekli sözlü saldırıda bulunulması, iş yükünün artırılması mobbing olarak değerlendirilmiştir. |
📌 6. Örnek Senaryo
Senaryo:
✔ Zeynep Hanım, 5 yıldır aynı şirkette çalışmaktadır.
✔ Son 1 yıldır amiri tarafından sürekli eleştirilmekte, ağır görevler verilmekte ve küçük düşürücü sözler söylenmektedir.
✔ Zeynep Hanım psikolojik rahatsızlık yaşamaya başlamış, sağlık raporu almıştır.
✔ İşten ayrıldıktan sonra, manevi tazminat ve kıdem tazminatı talebiyle İş Mahkemesi’nde dava açmıştır.
✔ Mahkeme, tanık beyanları ve sağlık raporuna dayanarak Zeynep Hanım lehine karar vermiştir.
📌 7. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Mobbing davalarında en güçlü delil nedir?
📌 Tanık beyanları ve yazılı belgeler (e-posta, mesaj).
🔹 Ses kaydı delil olur mu?
📌 Zorunluluk hali varsa kabul edilebilir.
🔹 Mobbing nedeniyle işten ayrılan işçi tazminat alabilir mi?
📌 Evet, kıdem ve ihbar tazminatı alabilir.
🔹 Mobbing davası ne kadar sürer?
📌 Ortalama 1-2 yıl sürebilir.
🔹 Arabulucuya başvurmadan dava açılabilir mi?
📌 Hayır, iş davalarında önce arabulucuya başvurmak zorunludur.
Bir yanıt yazın