Mobbing, işyerinde bir çalışanın diğer çalışanlar veya yöneticiler tarafından sistematik olarak psikolojik tacize maruz bırakılmasıdır. Bu durum, çalışanın iş performansını, psikolojik sağlığını ve hatta fiziksel sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu makalede, mobbing kavramı, mobbingin hukuki boyutu, mobbing mağdurlarının başvurabileceği hukuki yollar ve işverenlerin mobbingi önleme yükümlülükleri detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Mobbing Nedir?
Mobbing, işyerinde bir çalışanın diğer çalışanlar veya yöneticiler tarafından sistematik olarak psikolojik tacize maruz bırakılmasıdır. Mobbing, çalışanın iş performansını, psikolojik sağlığını ve hatta fiziksel sağlığını olumsuz etkileyebilir. Mobbing, aşağıdaki davranışlarla kendini gösterebilir:
- Sözlü Taciz: Hakaret, alay, küçük düşürücü sözler.
- Sosyal İzolasyon: Çalışanın işyerinde dışlanması, iletişim kurulmaması.
- İş Yükünde Artış veya Azalış: Çalışanın iş yükünün aniden artırılması veya azaltılması.
- Kişisel Saldırılar: Çalışanın özel hayatına yönelik saldırılar.
Mobbing Türleri
Mobbing, farklı şekillerde gerçekleşebilir. Aşağıdaki tabloda, mobbing türleri gösterilmiştir:
| Mobbing Türü | Açıklama |
|---|---|
| Dikey Mobbing | Üstlerin astlara veya astların üstlere yönelik mobbing uygulaması. |
| Yatay Mobbing | Aynı seviyedeki çalışanların birbirlerine yönelik mobbing uygulaması. |
| Dış Kaynaklı Mobbing | İşyeri dışındaki kişilerin çalışanlara yönelik mobbing uygulaması. |
Mobbingin Hukuki Boyutu
Mobbing, Türk hukukunda açıkça tanımlanmış bir kavram olmasa da, Anayasa, İş Kanunu ve Borçlar Kanunu gibi mevzuatlar kapsamında değerlendirilmektedir. Mobbing, aşağıdaki hukuki düzenlemeler kapsamında ele alınabilir:
- Anayasa: Anayasa’nın 17. maddesi, herkesin maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkını güvence altına alır.
- İş Kanunu: İş Kanunu’nun 5. maddesi, işverenin çalışanların sağlık ve güvenliğini koruma yükümlülüğünü düzenler.
- Borçlar Kanunu: Borçlar Kanunu’nun 417. maddesi, işverenin çalışanların kişilik haklarını koruma yükümlülüğünü düzenler.
Mobbingin Hukuki Sonuçları
Mobbing, hukuki sonuçlar doğurabilir. Bu sonuçlar şunlardır:
- Tazminat Davaları: Mobbing mağdurları, manevi tazminat davası açabilir.
- İş Akdinin Feshi: Mobbing mağdurları, iş akdini haklı nedenle feshedebilir.
- İdari Yaptırımlar: Mobbing uygulayan kişilere, idari yaptırımlar uygulanabilir.
Mobbing Mağdurlarının Başvurabileceği Hukuki Yollar
Mobbing mağdurları, aşağıdaki hukuki yollara başvurabilir:
- İşverene Bildirim: Mobbing mağdurları, yaşadıkları tacizi işverene bildirmelidir.
- İş Mahkemesine Başvuru: Mobbing mağdurları, iş mahkemesine başvurarak tazminat davası açabilir.
- Cumhuriyet Başsavcılığına Şikayet: Mobbing mağdurları, Cumhuriyet Başsavcılığına şikayette bulunabilir.
- Sendika ve Meslek Odalarına Başvuru: Mobbing mağdurları, sendika ve meslek odalarına başvurarak destek alabilir.
Mobbing Davalarında Delil Toplama
Mobbing davalarında delil toplama, büyük önem taşır. Mobbing mağdurları, aşağıdaki delilleri toplayabilir:
- Yazılı Belgeler: E-posta, mesaj, rapor gibi yazılı belgeler.
- Tanık İfadeleri: İşyerindeki diğer çalışanların ifadeleri.
- Tıbbi Raporlar: Psikolojik veya fiziksel sağlık sorunlarına ilişkin tıbbi raporlar.
İşverenlerin Mobbingi Önleme Yükümlülükleri
İşverenler, mobbingi önlemek için aşağıdaki önlemleri almalıdır:
- Eğitim ve Bilinçlendirme: Çalışanlara mobbing konusunda eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır.
- Şikayet Mekanizmaları: İşyerinde mobbing şikayetlerini değerlendirecek mekanizmalar oluşturulmalıdır.
- Disiplin Yönetmeliği: İşyerinde mobbingi önlemeye yönelik disiplin yönetmeliği hazırlanmalıdır.
- Psikolojik Destek: Mobbing mağdurlarına psikolojik destek sağlanmalıdır.
Sık Sorulan Sorular
- Mobbing nedir ve nasıl tanımlanır?
Mobbing, işyerinde bir çalışanın diğer çalışanlar veya yöneticiler tarafından sistematik olarak psikolojik tacize maruz bırakılmasıdır. - Mobbing mağdurları hangi hukuki yollara başvurabilir?
Mobbing mağdurları, işverene bildirimde bulunabilir, iş mahkemesine başvurarak tazminat davası açabilir, Cumhuriyet Başsavcılığına şikayette bulunabilir ve sendika veya meslek odalarına başvurabilir. - Mobbing davalarında delil toplama nasıl yapılır?
Mobbing davalarında delil toplama, yazılı belgeler, tanık ifadeleri ve tıbbi raporlar gibi çeşitli yollarla yapılabilir. - İşverenler mobbingi önlemek için neler yapmalıdır?
İşverenler, mobbingi önlemek için eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları yapmalı, şikayet mekanizmaları oluşturmalı, disiplin yönetmeliği hazırlamalı ve psikolojik destek sağlamalıdır. - Mobbing davalarında tazminat nasıl hesaplanır?
Mobbing davalarında tazminat, mağdurun yaşadığı psikolojik ve fiziksel zararlar, iş performansındaki düşüş ve diğer faktörler göz önünde bulundurularak hesaplanır.
Bir yanıt yazın