📌 1. İşverenin Haklı Nedenle Fesih Yetkisi Nedir?
📌 İşveren, iş sözleşmesini derhal sona erdirebilme hakkına sahip olduğu bazı özel durumlarda “haklı nedenle fesih” yoluna başvurabilir.
✔ İş Kanunu’nun 25. maddesi, işverenin haklı nedenle fesih sebeplerini belirlemiştir.
✔ Bu tür fesihlerde işçiye ihbar süresi tanınmaz, sözleşme derhal sona erer.
✔ Bazı durumlarda işçi, kıdem tazminatını alamaz ve işe iade hakkı doğmaz.
🚨 Örnek: İşçi, iş yerinde hırsızlık yaparsa, işveren haklı nedenle derhal fesih hakkına sahiptir.
📌 2. İşverenin Haklı Nedenle Fesih Sebepleri
📌 İşverenin haklı nedenle fesih sebepleri, İş Kanunu’nun 25. maddesinde dört ana başlık altında toplanmıştır:
2.1. Sağlık Sebepleriyle Haklı Fesih
📌 İşveren, aşağıdaki sağlık sebeplerinden dolayı iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir:
✔ İşçinin, kendi kastı veya dikkatsizliğiyle bir hastalığa yakalanması ve uzun süre çalışamaz hale gelmesi
✔ Bulaşıcı hastalık veya işyerindeki diğer işçiler için tehlike teşkil eden bir hastalığın olması
🚨 Örnek: İşçi, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı nedeniyle çalışamaz hale gelmişse, işveren haklı fesih yapabilir.
2.2. Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırılık Nedeniyle Fesih
📌 Bu fesih nedenleri, en sık karşılaşılan haklı fesih sebeplerindendir:
✔ İşçinin, işvereni veya iş arkadaşlarını yanıltması (sahte belge sunma, hile yapma vb.)
✔ İş yerinde hırsızlık, dolandırıcılık veya güven sarsıcı hareketlerde bulunması
✔ İşverenin güvenini kötüye kullanma veya iş yerine zarar verme
✔ İşveren veya iş arkadaşlarına hakaret, tehdit veya şiddet uygulama
✔ İş yerinde cinsel taciz veya ahlaka aykırı davranışlarda bulunma
✔ İşçinin, işverenin izni olmadan iş yerinde başka iş yapması
🚨 Örnek: İşçi, müşterinin kart bilgilerini çalarak dolandırıcılık yaparsa, işveren haklı nedenle iş akdini feshedebilir.
2.3. Zorlayıcı Sebeplerle Haklı Fesih
📌 İşyerinin faaliyetini durdurmasına veya işçinin çalışamaz hale gelmesine neden olan zorlayıcı durumlar da haklı fesih sebebidir.
✔ Deprem, yangın, sel gibi doğal afetler nedeniyle işyerinin kapanması
✔ İşçinin iradesi dışında çalışma koşullarını yerine getiremez hale gelmesi
🚨 Örnek: Bir işçi, iş yerine ulaşımı tamamen imkansız hale getiren bir doğal afet sebebiyle uzun süre işe gelemiyorsa, işveren sözleşmeyi haklı nedenle feshedebilir.
2.4. İşçinin İşe Devamsızlık Yapması
📌 İşçinin belirli sürelerde işe gelmemesi, işveren için haklı fesih sebebidir.
✔ İşçi, ardı ardına 2 gün veya 1 ay içinde toplam 3 gün devamsızlık yaparsa işveren haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir.
✔ İşçinin devamsızlık yapmasına haklı bir mazereti (rapor, hastalık vb.) yoksa fesih uygulanabilir.
🚨 Örnek: İşçi, 3 gün boyunca işe mazeretsiz olarak gelmezse, işveren haklı nedenle iş sözleşmesini sona erdirebilir.
📌 3. İşverenin Haklı Feshi Durumunda İşçinin Hakları Nelerdir?
📌 İşveren haklı nedenle fesih yaparsa, işçinin bazı hakları kaybolabilir:
| Hak | Alabilir mi? |
|---|---|
| Kıdem Tazminatı | Bazı durumlarda evet, ancak ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık durumunda hayır |
| İhbar Tazminatı | Hayır, çünkü haklı fesih derhal uygulanır. |
| İşsizlik Maaşı | İşçi, kendi kusuruyla işten çıkarılmışsa alamaz. |
| Fazla Mesai ve Kullanılmayan İzin Ücretleri | Evet, işçinin geçmiş hakları ödenmelidir. |
🚨 Örnek: İşçi, iş yerinde kavga çıkararak işverenin güvenini sarsmışsa, işveren tazminatsız fesih yapabilir.
📌 4. İşverenin Haklı Fesihte Dikkat Etmesi Gerekenler
📌 İşveren, haklı nedenle fesih yaparken şu hususlara dikkat etmelidir:
✔ İşçinin savunması alınmalıdır.
✔ Fesih bildirimi yazılı olarak yapılmalıdır.
✔ İşçi haklı nedenle çıkarılıyorsa gerekçeler net olmalıdır.
✔ İş Kanunu’na aykırı bir şekilde işten çıkarılan işçiler işe iade davası açabilir.
🚨 Örnek: İşveren, bir işçiyi hırsızlık nedeniyle işten çıkarmak istiyorsa, bunu belgelemeli ve savunmasını almalıdır.
📌 5. İşverenin Haklı Feshi Sonrasında İşçi Ne Yapabilir?
📌 İşçi, iş sözleşmesinin haksız feshedildiğini düşünüyorsa şu haklara sahiptir:
✔ İş Mahkemesi’ne işe iade davası açabilir.
✔ Haksız fesih varsa kıdem ve ihbar tazminatı talep edebilir.
✔ İşverenin kötü niyetli olduğunu kanıtlarsa ek tazminat talep edebilir.
🚨 Örnek: İşçi, haklı bir gerekçe olmadan işten çıkarıldığını düşünüyorsa, 1 ay içinde işe iade davası açabilir.
📌 6. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 İşveren hangi durumlarda işçiyi tazminatsız işten çıkarabilir?
📌 İşçinin hırsızlık yapması, işverene hakaret etmesi, işe devamsızlık yapması gibi durumlarda işveren tazminatsız fesih yapabilir.
🔹 İşveren, haklı fesih yaparken ihbar süresi vermek zorunda mı?
📌 Hayır, haklı nedenle fesih derhal uygulanır.
🔹 İşçi, haklı nedenle işten çıkarıldığında işsizlik maaşı alabilir mi?
📌 Hayır, işçi kendi kusuru nedeniyle işten çıkarılmışsa işsizlik maaşı alamaz.
🔹 İşveren işçiyi sağlık sorunları nedeniyle işten çıkarabilir mi?
📌 Evet, ancak işçinin iş yerinde risk oluşturması veya uzun süre çalışamayacak durumda olması gerekir.
Bir yanıt yazın