📌 1. İş Sözleşmesinin Feshi Nedir?
📌 İş sözleşmesinin feshi, işçi ile işveren arasındaki iş ilişkisinin sona erdirilmesidir.
✔ Fesih, işçi tarafından olabileceği gibi işveren tarafından da gerçekleştirilebilir.
✔ 4857 sayılı İş Kanunu iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda işçinin haklarını düzenlemektedir.
🚨 Örnek:
Bir işveren, ekonomik daralma nedeniyle işçinin işine son verebilir ya da işçi, maaşlarının düzenli ödenmemesi nedeniyle işten ayrılabilir.
📌 2. İş Sözleşmesinin Feshi Çeşitleri Nelerdir?
| Fesih Türü | Açıklama |
|---|---|
| Haklı Nedenle Fesih | İşçi veya işverenin, İş Kanunu’nda belirtilen haklı nedenlere dayanarak sözleşmeyi derhal sona erdirmesi. |
| Geçerli Nedenle Fesih | İşverenin, iş güvencesi kapsamındaki işçiyi, performans düşüklüğü veya işletmesel nedenlerle işten çıkarması. |
| İhbarlı Fesih | İşçi veya işverenin, iş sözleşmesini sona erdirmek için önceden bildirimde bulunarak feshetmesi. |
| İşçinin İstifası | İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılması. |
| Emeklilik Nedeniyle Fesih | İşçinin emekli olmak amacıyla iş sözleşmesini sona erdirmesi. |
🚨 Örnek:
İşveren, işçinin sık sık devamsızlık yapması nedeniyle haklı nedenle fesih yoluna başvurabilir.
📌 3. İş Sözleşmesi Feshedilen İşçinin Hakları Nelerdir?
✅ 3.1. Kıdem Tazminatı Hakkı
✔ İşçinin en az 1 yıl çalışmış olması ve haklı bir neden olmaksızın işten çıkarılması durumunda kıdem tazminatı alma hakkı doğar.
✔ Her yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında ödeme yapılır.
🚨 Örnek Hesaplama:
Aylık brüt ücreti 20.000 TL olan ve 5 yıl çalışan bir işçinin kıdem tazminatı:
5 yıl x 20.000 TL = 100.000 TL
✅ 3.2. İhbar Tazminatı Hakkı
✔ İşveren, işçiyi önceden haber vermeden işten çıkarırsa, işçiye ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
✔ İhbar süresi işçinin kıdemine göre değişir:
| Çalışma Süresi | İhbar Süresi |
|---|---|
| 6 aydan az | 2 hafta |
| 6 ay – 1,5 yıl arası | 4 hafta |
| 1,5 yıl – 3 yıl arası | 6 hafta |
| 3 yıldan fazla | 8 hafta |
🚨 Örnek Hesaplama:
1,5 yıldır çalışan işçi ihbarsız işten çıkarılırsa, 6 haftalık ücreti kadar ihbar tazminatı alır.
✅ 3.3. Fazla Mesai Ücretleri
✔ İşçinin fazla mesai yaptığı halde ücreti ödenmemişse, iş sözleşmesi sona erdiğinde bu ücretleri talep edebilir.
✔ Fazla mesai ücreti, normal saatlik ücretin %50 artırılmış haliyle ödenir.
🚨 Örnek Hesaplama:
Saatlik ücreti 100 TL olan işçi, 20 saat fazla mesai yapmışsa:
20 saat x 100 TL x 1,5 = 3.000 TL
✅ 3.4. Yıllık İzin Ücretleri
✔ İşten ayrılan işçinin, kullanmadığı yıllık izinleri varsa, bunların ücreti kendisine ödenir.
✔ İzin ücreti, işçinin günlük brüt ücreti üzerinden hesaplanır.
🚨 Örnek Hesaplama:
Brüt ücreti 15.000 TL olan işçinin kullanmadığı 10 günlük izni varsa:
15.000 TL / 30 gün x 10 gün = 5.000 TL
✅ 3.5. İşsizlik Maaşı
✔ İşçinin kendi isteği dışında işten çıkarılması ve son 3 yılda 600 gün sigorta priminin yatmış olması halinde işsizlik maaşı alma hakkı doğar.
✔ İşten çıkarıldığı tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a başvurması gerekir.
🚨 Örnek:
Son 4 ay asgari ücretle çalışan bir işçi, işsiz kaldığında yaklaşık 7.500 TL işsizlik maaşı alabilir.
📌 4. İş Sözleşmesinin Feshi Sonrası Başvurulabilecek Hukuki Yollar
| Başvuru Yolu | Süre | Açıklama |
|---|---|---|
| Arabulucuya Başvuru | 1 ay | İşe iade, tazminat gibi konularda dava açmadan önce zorunlu. |
| İşe İade Davası | Arabulucu olumsuz sonuçlanırsa 2 hafta | İş güvencesi kapsamındaki işçiler açabilir. |
| Kıdem/İhbar Tazminatı Davası | Arabulucu olumsuz sonuçlanırsa 5 yıl | Tazminat ve alacaklarını tahsil etmek isteyen işçiler açabilir. |
| İşsizlik Maaşı Başvurusu | 30 gün | İŞKUR’a yapılır. |
📌 5. Örnek Senaryo
Senaryo:
✔ Fatma Hanım, 3 yıldır bir fabrikada çalışmaktadır.
✔ İşveren, ekonomik daralma nedeniyle Fatma Hanım’ı işten çıkarmıştır.
✔ Fatma Hanım, işverenin ihbar süresine uymadığını ve fazla mesailerini ödemediğini fark etmiştir.
✔ Fatma Hanım:
- Arabulucuya başvurmuş,
- Arabuluculuk sürecinden sonuç alamayınca ihbar tazminatı ve fazla mesai alacakları için dava açmıştır.
📌 6. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Kıdem tazminatı almak için kaç yıl çalışmak gerekir?
📌 En az 1 yıl çalışmış olmak gereklidir.
🔹 İhbar tazminatı ne zaman ödenir?
📌 İşten çıkarma anında ya da ödemezse dava açılarak alınır.
🔹 İşsizlik maaşı için prim şartı nedir?
📌 Son 3 yılda en az 600 gün sigorta primi ödenmiş olmalıdır.
🔹 Kullanılmayan yıllık izinler yanar mı?
📌 Hayır. İşten çıkışta ücreti ödenir.
🔹 İşe iade davası açmak için arabulucuya başvurmak zorunlu mu?
📌 Evet. Önce arabulucuya başvurulmalıdır.
Bir yanıt yazın