İş kazaları, çalışanların işyerinde ya da işin yürütümü sırasında uğradıkları kazalardır ve hem Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) hem de işveren açısından ciddi sonuçlar doğurur. Bu kazalar sonucunda işçinin ya da yakınlarının tazminat talebinde bulunma hakkı vardır. Ancak bu haklar süreye tabidir. “İş kazasında zamanaşımı” konusu, birçok çalışan tarafından göz ardı edilmekte ve bu nedenle ciddi hak kayıpları yaşanmaktadır. Bu yazıda iş kazasına ilişkin tüm zamanaşımı süreleri, hangi haklar için ne kadar süre bulunduğu ve dava açma süreci detaylı şekilde ele alınacaktır.
İş Kazası Nedir?
İş kazası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre:
- İşyerinde meydana gelen,
- İşçinin bedensel veya ruhsal zarar görmesine neden olan,
- Ani ve dış bir etkiden kaynaklanan olaylardır.
İş kazası kapsamında:
- SGK’ya bildirim zorunluluğu vardır.
- Hem ceza hem de tazminat hukuku devreye girebilir.
İş Kazasında Zamanaşımı Süresi Kaç Yıldır?
İş kazasına dayalı olarak açılabilecek davalarda zamanaşımı süresi, dava türüne göre farklılık gösterir.
✅ 1. Maddi ve Manevi Tazminat Davalarında
- Zamanaşımı süresi 10 yıldır.
- Ancak iş kazası ceza yargılamasına konu olmuşsa, ceza davasının zamanaşımı süresi esas alınır.
- Örneğin ölümle sonuçlanan bir iş kazasında 20 yıla kadar uzayabilir.
✅ 2. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı
- İş kazası sonucu ölüm meydana gelmişse, ölenin yakınları destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilir.
- Bu taleplerde de genel olarak 10 yıllık zamanaşımı uygulanır.
✅ 3. SGK Rücu Davalarında
- SGK, kusurlu işverene karşı yaptığı ödemeler için rücu davası açabilir.
- Bu dava türünde de zamanaşımı süresi 10 yıl olarak belirlenmiştir.
Ceza Davasının Açılması Zamanaşımı Süresini Uzatır mı?
Evet. Eğer iş kazası ceza davasına konu olmuşsa ve savcılık bir soruşturma başlatmışsa:
- Ceza davasının zamanaşımı süresi, tazminat davasına da uygulanır.
- Bu durumda genellikle 8 ila 20 yıl arası zamanaşımı söz konusu olur.
İşverenin SGK’ya Bildirim Yapmaması Ne Zaman İşlenmiş Sayılır?
İşverenin kazayı bildirmemesi durumunda, zamanaşımı süresi:
- SGK tarafından kazanın tespit edildiği tarihten itibaren başlar.
- İşçinin veya yakınlarının kazayı öğrendiği tarih esas alınabilir.
Zamanaşımı Süresi Nasıl Başlar?
- İş kazası günü esas alınır.
- Ölüm ya da yaralanma gibi olayların gerçekleştiği tarihten itibaren hesaplanır.
- İşçinin çalışamayacak durumda olması, süreyi etkilemez.
- Hak sahiplerinin, olayın meydana geldiğini öğrendiği tarih önemlidir.
Zamanaşımı Süresi Durdurulabilir mi?
Bazı durumlarda zamanaşımı işlemez (askıya alınır):
- Taraflar arasında uzlaşma görüşmeleri varsa
- Ceza davası devam ediyorsa
- Mücbir sebep (deprem, hastalık, afet vb.) mevcutsa
İş Kazası Tazminat Davasında Zamanaşımı Süresi Örnekleri
| Dava Türü | Zamanaşımı Süresi |
|---|---|
| Maddi ve manevi tazminat | 10 yıl |
| Destekten yoksun kalma tazminatı | 10 yıl |
| SGK rücu davası | 10 yıl |
| Ceza davası varsa (ölüm dahil) | 15-20 yıl |
Hak Kaybı Yaşamamak İçin Ne Yapmalı?
- İş kazasından hemen sonra hukuki yardım alınmalı
- SGK bildirimi kontrol edilmeli
- Gerekirse dava açılmadan ihtarname gönderilmeli
- Zamanaşımı süresi dolmadan dava açılmalı
- Ceza davası varsa, bu sürecin sonucu beklenmeli
Yargıtay Kararları Ne Diyor?
Yargıtay, zamanaşımı sürelerinin ceza davası ile ilişkilendirilmesi konusunda net içtihatlar oluşturmuştur. Özellikle ağır yaralanma veya ölümle sonuçlanan iş kazalarında, ceza zamanaşımı süresinin tazminat davasına da uygulanması gerektiğini belirtmiştir.
Sonuç
İş kazasında zamanaşımı, işçinin veya yakınlarının hak kaybı yaşamaması adına dikkatle takip edilmesi gereken bir hukuki süreçtir. Her ne kadar genel süre 10 yıl olsa da, olayın ceza boyutu ve bildirimin zamanı gibi detaylar süreyi doğrudan etkiler. Bu nedenle iş kazası mağdurlarının uzman bir avukattan destek alarak süreci yönetmeleri önem taşır.
Bir yanıt yazın