Günlük hayatta veya ticari ilişkilerde sıkça karşımıza çıkan ancak anlamı tam olarak bilinmeyen belgelerden biri de feragatnamedir. Çoğu zaman dava süreçlerinde, iş ilişkilerinde, miras veya sözleşme hükümlerinde taraflardan birinin hak iddiasından vazgeçtiğini gösteren bu belge, hukuki sonuçlar doğurabilecek niteliktedir.
Peki, feragatname nedir, nasıl düzenlenir, hangi durumlarda geçerlidir ve hangi haklardan feragat edilebilir? Tüm bu soruların cevabını bu yazımızda detaylı şekilde bulacaksınız.
Feragatname Nedir?
Feragatname, bir kişinin belirli bir haktan veya talep hakkından açık, yazılı ve iradi şekilde vazgeçtiğini gösteren belgedir. Feragat eden kişi, artık o hakkı ileri süremeyeceğini beyan etmiş olur.
Feragatname, tek taraflı irade beyanıdır ve geçerli olması için bazı hukuki koşulları taşıması gerekir.
Feragatname Nerelerde Kullanılır?
Feragatname pek çok alanda kullanılabilir:
- Dava sürecinde (dava hakkından feragat)
- İş sözleşmelerinde (kıdem/ihbar tazminatı gibi taleplerden feragat)
- Miras hukuku (miras hakkından feragat)
- Taşınmaz alım-satımı (ön alım hakkı, şufa hakkından feragat)
- Ticari sözleşmeler (ceza, tazminat, alacak vb.)
Feragatnamenin Geçerli Olabilmesi İçin Şartlar
- Açık ve anlaşılır olmalı: Feragat edilen hak net olarak belirtilmelidir.
- Yazılı olmalı: Hukuki güvenlik açısından yazılı şekilde yapılmalıdır (özellikle dava ve miras feragatları için zorunludur).
- İrade serbestliği ile yapılmalı: Baskı, tehdit veya hile ile yapılmış feragat geçersizdir.
- Hukuka ve ahlaka aykırı olmamalı
- Belirli bir hakka yönelik olmalı
Feragatname Türleri
1. Dava Hakkından Feragat
Bir kişi, mahkemede açtığı davadan feragat edebilir. Bu durumda dava sona erer ve aynı konuda tekrar dava açılamaz.
⚖️ Dava feragati, kesin hüküm doğurur.
2. Miras Hakkından Feragat
Mirasçı, sağken miras bırakanla yaptığı sözleşmeyle miras hakkından vazgeçebilir. Noter huzurunda yapılması gerekir.
3. Alacak ve Tazminat Hakkından Feragat
İşçi veya alacaklı kişi, karşı taraftan herhangi bir alacağını istemeyeceğini yazılı şekilde beyan edebilir.
4. Ön Alım (Şufa) Hakkından Feragat
Paydaşlardan biri, taşınmazdaki ön alım hakkından yazılı olarak feragat edebilir.
Feragatname Örneği (Genel Format)
FERAGATNAME
Adı Soyadı: [Adınız Soyadınız]
T.C. Kimlik No: [TCKN]
Adres: [Adresiniz]
İşbu belge ile, tarafı bulunduğum [konu] kapsamında doğmuş ve doğabilecek tüm hak, alacak, tazminat, dava ve taleplerden tamamen, gayrikabili rücu olmak üzere feragat ettiğimi beyan ederim.
Tarih: [Gün/Ay/Yıl]
İmza: _____________
Feragatnamenin Geçersiz Sayılacağı Haller
- Açıktan haksız veya ahlaka aykırı içerik varsa
- Zorla, baskıyla imzalanmışsa
- Kanunen feragat edilemeyecek bir haktan vazgeçiliyorsa (örneğin bazı işçi hakları)
- Gerçek iradeyi yansıtmıyorsa
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Feragatname imzalarsam o haktan tamamen vazgeçmiş olur muyum?
Evet. Feragat geçerli ise artık o hakkı mahkemeye taşıyamazsınız.
2. İşveren kıdem tazminatı feragatnamesi alabilir mi?
İşçinin hakları iş sözleşmesinden doğuyorsa ve feragat baskı altında yapılmışsa geçersiz sayılabilir.
3. Miras feragati nasıl yapılır?
Noter huzurunda, miras bırakana karşı yapılmalıdır. Diğer mirasçılarla yapılan anlaşmalar miras feragati sayılmaz.
4. Tapuda feragatname geçerli midir?
Ön alım hakkı gibi durumlarda yazılı feragatname, şerh edilirse bağlayıcıdır.
5. Feragatname iptal edilebilir mi?
İrade fesadı, tehdit, hata gibi durumlar varsa mahkeme kararıyla iptal edilebilir.
6. Dava açmadan önce feragatname verilirse dava açamaz mıyım?
Verilen feragatname geçerliyse aynı konuda tekrar dava açmanız mümkün olmaz.
Sonuç
Feragatname, bireylerin belirli haklarından bilerek ve isteyerek vazgeçtiğini gösteren önemli bir hukuki belgedir. Bu belge bir kez düzenlendikten sonra, hakkın tekrar ileri sürülmesini engelleyebilir. Bu nedenle feragatname hazırlanırken son derece dikkatli olunmalı, gerekirse bir hukukçudan destek alınmalıdır. Unutulmamalıdır ki, her hak feragat edilebilir değildir; bazı hakların feragatı yasa gereği geçersiz sayılır.
Bir yanıt yazın