İşten Çıkış Kodları ve Açıklamaları (2024 Güncel Rehber)

1. Giriş

İş dünyasında işten çıkış kodları, hem işverenler hem de çalışanlar için büyük önem taşımaktadır. İşten çıkış kodu, bir çalışanın resmi olarak işten ayrılma nedenini belgeleyen bir koddur. İşten çıkış bildirgesi SGK’ya teslim edilirken bu kodlar kullanılır ve işçinin işsizlik ödeneğinden kıdem tazminatına kadar birçok hakkını etkileyebilir.

1.1. İşten Çıkış Kodlarının Önemi Nedir?

İşten çıkış kodları, çalışanların işten ayrılma nedenlerini standart bir biçimde tanımlar ve işverenlerin işçi haklarına saygılı bir şekilde süreçleri yönetmelerini sağlar. Yanlış bir kod kullanımı ciddi hukuki sonuçlar doğurabilir.

1.2. SGK Açısından Kodların Etkisi

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) açısından bu kodlar, işçinin hangi sosyal haklardan faydalanabileceğinin belirlenmesinde kritik rol oynar. Örneğin, bazı kodlar işsizlik maaşına hak kazanmayı doğrudan etkiler. Bu nedenle, SGK işten çıkış kodları, işverenlerin titizlikle üzerinde durması gereken bir konudur.

2. İşten Çıkış Kodları Nedir?

İşten çıkış kodları, işçinin işten ayrılma sebebinin resmî olarak beyan edilmesinde kullanılan kodlardır. SGK, her bir işten ayrılma durumunu belirli bir kodla tanımlamaktadır.

2.1. Resmî Tanım ve SGK’da Kodlama Sistemi

SGK, işverenlerin işten çıkış bildirimlerini düzenli ve sistematik bir şekilde yapabilmesi için kodlama sistemi geliştirmiştir. Bu kodlar, işçinin hangi koşullarda işten ayrıldığını açık bir şekilde ifade eder ve kayıt altına alır.

2.2. Kodların İşveren ve Çalışan Açısından Önemi

İşveren açısından, doğru işten çıkış kodunun kullanımı, ileride oluşabilecek hukuki sorunları önlemede önem taşır. Çalışanlar içinse, doğru kodların kullanılması kıdem ve ihbar tazminatları gibi hakların güvence altına alınmasında kilit rol oynar.

3. 2024 Güncel SGK İşten Çıkış Kodları Listesi

3.1. Kodların Güncel Listesi ve Anlamları

SGK işten çıkış kodları, belirli periyotlarla güncellenmektedir. 2024 yılı itibarıyla güncel kodlar ve anlamları aşağıda listelenmiştir:

• Kod 01: Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi
• Kod 02: Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi
• Kod 03: Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi
• Kod 04: Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından feshi
• Kod 08: Emeklilik nedeniyle fesih
• Kod 29: Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller nedeniyle fesih

3.2. En Çok Kullanılan Kodlar ve Açıklamaları

İş dünyasında sıkça karşılaşılan işten çıkış kodlarından bazıları ve açıklamaları:

Kod 03: Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi

Bu kod, çalışanların kendi istekleriyle işten ayrıldığını gösterir. Kod 03, çalışanın işten çıkarken herhangi bir baskı görmediğini ve tamamen kendi kararını verdiğini ifade eder.

Kod 08: Emeklilik nedeniyle fesih

Çalışanın emeklilik hakkını elde etmesi nedeniyle işten ayrılması anlamına gelir. Emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışanlar genellikle kıdem tazminatına hak kazanırlar.

Kod 04: Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından feshi

İşverenin, iş sözleşmesini sonlandırdığı durumu temsil eder. Kod 04’e bağlı tazminatlar çalışanın ihbar ve kıdem tazminatları gibi haklarını etkileyebilir.

Kod 29: Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller

İşçinin, iş yerindeki kurallara ağır bir şekilde aykırı davranışı nedeniyle işten çıkarılmasını ifade eder. Kod 29 ile çıkış yapılan çalışanlar genellikle kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamaz.

4. İşten Çıkış Kodlarına Göre Tazminat Hakları

4.1. Hangi Kodda Kıdem Tazminatı Alınır?

Kıdem tazminatı, belirli şartlar altında çalışanlara ödenen bir işçilik alacağıdır. Genellikle Kod 08 gibi emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışanlar kıdem tazminatı alma hakkı kazanır. Kod 04 ile ayrılan çalışanlar da kıdem tazminatı alabilir, fakat Kod 29 ile işten çıkarılan çalışanlar bu haktan yararlanamaz.

4.2. Kodlara Göre İhbar Tazminatı Durumu

İhbar tazminatı, işten çıkarılan veya istifa eden çalışanın önceden bildirimde bulunmadığı durumlarda karşı tarafa ödenmesi gereken bir tazminattır. Kod 04 ile işten çıkarılan çalışanlar ihbar tazminatı hakkına sahip olabilirken, Kod 29 ile çıkarılanlar bu haktan mahrum kalabilir.

4.3. Kod 29 ile İşten Çıkarılanların Hakları

Kod 29, işçilerin işverence disiplin nedeniyle işten çıkarılmasını ifade eder ve bu durumda işçi genellikle kıdem ve ihbar tazminatı haklarını kaybeder. Bu sebepten iş yere zarar verme, ahlak kurallarına uymama ve benzeri ciddi ihlaller Kod 29 kapsamında değerlendirilir.

5. Kodlara Göre İşsizlik Maaşı Alınabilir mi?

5.1. Hangi Kodlar İşsizlik Ödeneğini Etkiler?

İşsizlik maaşı için başvuruda bulunurken, işten çıkış kodunuzun belirleyici bir etkisi olacaktır. Genellikle çalışanın kendi isteği dışında ve haklı bir sebep olmaksızın işten çıkartıldığı durumlar işsizlik ödeneği almanıza imkân tanır.

5.2. Reddedilen Durumlar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kod 29 gibi ahlak ve iyi niyet kurallarına uymama durumlarında, işsizlik maaşı başvuruları genellikle reddedilir. İşsizlik maaşı almaya hak kazanmak için çıkış kodlarının doğru ve yerinde kullanılması gerekmektedir.

6. İşveren Açısından Bildirim Süreci

6.1. SGK Çıkış Bildirgesi Nasıl Verilir?

İşveren, çalışanları işten çıkardıktan sonra belirlenen süre içerisinde elektronik ortamda SGK çıkış bildirgesini sunmalıdır. Bu bildirgede ilgili işten çıkış kodu doğru ve eksiksiz bir şekilde belirtilmelidir.

6.2. Yanlış Kod Girişi ve Hukuki Sonuçları

Yanlış işten çıkış kodu girişi, hem işverenin ceza almasına neden olabilir hem de çalışanın hak kaybına uğramasına yol açar. Bu nedenle tüm süreçlerde dikkatli ve özenli olmak önemlidir.

7. Sık Sorulan Sorular

7.1. Kod 03 ile Ayrılmak Kendi İsteğiyle Mi Ayrılmak Demek?

Evet, Kod 03 genellikle çalışanın kendi isteğiyle iş sözleşmesini feshettiği durumları ifade eder.

7.2. Kod 04 ile Çıkışta Tazminat Alınabilir mi?

Evet, Kod 04 ile çıkış yapan çalışanlar genellikle ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanmaktadır.

7.3. Kod 29’un Çalışanın Siciline Etkisi Nedir?

Kod 29 ile işten çıkarılmak, çalışan sicilinde olumsuz bir iz bırakabilir ve gelecekteki iş başvurularında problem yaratabilir.

7.4. Kod Hatalarında Ne Yapılmalı?

Yanlış işten çıkış kodu girildiğinde, işverenin derhal düzeltme yapması ve bu durumdan kaynaklanabilecek hukuki sorunları önlemesi gerekmektedir.

7.5. Çıkış Kodları Ne Sıklıkla Güncellenir?

SGK çıkış kodları, değişen yasa ve yönetmeliklere bağlı olarak periyodik olarak güncellenebilir.

7.6. Kod 08 ile İşten Çıkıştaki Süreç Nedir?

Kod 08, emeklilik sebebiyle işten çıkışı ifade eder ve çalışanların kıdem tazminatını talep etme hakları bulunmaktadır.

7.7. Hangi Durumlarda Kod 29 Kullanılmaz?

Kod 29, sadece ciddi kural ihlalleri, ahlaki ve iyi niyet kurallarına aykırılıklar olduğunda kullanılmalıdır.

7.8. Kod 03 ile İstifa Eden İşsizlik Maaşı Alabilir mi?

Kod 03 genel olarak işsizlik maaşı almaya engeldir çünkü bu kodda işten ayrılma çalışan isteğiyle gerçekleşmiştir.

7.9. Kod Girilmediğinde Ne Olur?

Kod girilmemesi veya eksik bilgi verilmesi durumunda, işveren hukuki sorumluluklarla karşılaşabilir.

7.10. Yanlış Koda İtiraz Edilebilir mi?

Evet, işten çıkış kodunun yanlış olduğunu düşünen çalışanlar, iş mahkemelerine başvurarak itirazda bulunabilirler.

8. Sonuç ve Öneriler

8.1. İşten Çıkış Öncesi ve Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

İşten çıkış sürecinde her iki tarafın da haklarını ve yükümlülüklerini bilmesi önemlidir. Kodların doğru seçimi ve çıkış öncesi iyi bir dokümantasyon gerekli sorunların önüne geçecektir.

8.2. Doğru Kod Seçiminin Önemi ve Uzman Desteği

Yanlış kod seçimi, hem işveren hem de çalışan açısından ciddi sorunlara yol açabilir. Bu aşamada uzman desteği almak süreçlerin doğru yönetilmesi açısından faydalı olacaktır.