EYT Nedir? Emeklilikte Yaşa Takılanlar Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Türkiye’nin sosyal güvenlik gündemini uzun süre meşgul eden ve nihayet 2023 yılında yasalaşan EYT, açılımıyla Emeklilikte Yaşa Takılanlar anlamına gelir. Bu kavram, sigorta başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesi olan, emeklilik için gerekli prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarını doldurmalarına rağmen, yaş şartı nedeniyle emekli olamayan kişileri ifade eder.

Peki, EYT sorunu nasıl ortaya çıktı, kimleri kapsıyor, hangi şartlarla emekli olunabiliyor ve başvuru süreci nasıl işliyor? İşte merak edilen tüm detaylar:

EYT Sorunu Nasıl Ortaya Çıktı?

EYT sorunu, 8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe giren ve kamuoyunda “ikinci sosyal güvenlik reformu” olarak bilinen 4447 sayılı kanun değişikliğiyle ortaya çıktı. Bu tarihten önce, emeklilik için sadece belirli bir sigortalılık süresi ve prim gün sayısı yeterliyken, yapılan değişiklikle birlikte emeklilik için bir de yaş şartı getirilmişti.

Örneğin, 8 Eylül 1999 öncesinde kadınlar 20 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödemesiyle, erkekler ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödemesiyle emekli olabiliyordu. Ancak yeni düzenleme, bu şartları yerine getiren kişilerin üzerine ek bir yaş şartı getirince, birçok çalışan, sigortalılık süreleri ve prim gün sayıları dolmuş olmasına rağmen emekli olabilmek için belirlenen yaşı beklemek zorunda kaldı. İşte bu kişiler, “emeklilikte yaşa takılanlar” olarak adlandırıldı.

EYT Kimleri Kapsıyor ve Şartları Nelerdir?

EYT düzenlemesi, sigorta başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesi olan kişileri kapsar. Bu tarihten sonra sigorta girişi olanlar EYT kapsamında değildir.

EYT kapsamında emekli olabilmek için, yaş şartı kaldırılsa da aşağıdaki diğer şartların yerine getirilmesi gerekmektedir:

Sigorta Başlangıç Tarihi: 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta girişi yapılmış olması.
Sigortalılık Süresi:
- Kadınlar için: 20 yıl sigortalılık süresi.
- Erkekler için: 25 yıl sigortalılık süresi.
Prim Gün Sayısı: Bu şartlar, sigorta başlangıç tarihine göre değişmekle birlikte, genellikle 5000 ila 5975 gün arasında değişen prim gün sayısını ifade eder.

Önemli Not: Staj ve çıraklık dönemindeki sigorta başlangıçları, EYT kapsamında prim başlangıcı olarak sayılmaz. Bu durum, yasanın en çok tartışılan ve sıkça sorulan konularından biridir.

EYT Düzenlemesi Ne Zaman Yürürlüğe Girdi?

EYT düzenlemesi, TBMM’de kabul edildikten sonra 3 Mart 2023 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu tarihten itibaren, yukarıda belirtilen şartları taşıyan kişiler emeklilik başvurularını yapmaya başladı.

EYT Başvuru Süreci Nasıl İşler?

EYT kapsamında emekli olmak isteyenler için başvuru süreci oldukça basittir ve genellikle e-Devlet üzerinden yürütülebilir:

İşten Ayrılma (Gerektiğinde): Emekli olmak isteyen çalışanların, çalıştıkları yerden emeklilik nedeniyle işten ayrılış bildirgelerini (SGK’dan alacakları belgeyle) almaları gerekebilir. Ancak, bazı işverenler, EYT kapsamında emekli olacak kişilerin aynı işyerinde çalışmaya devam etmelerine imkan tanıyarak, işten ayrılış ve yeniden işe giriş süreçlerini kolaylaştırmaktadır.
e-Devlet Üzerinden Başvuru:
- e-Devlet Kapısı’na T.C. kimlik numarası ve şifre ile giriş yapılır.
- Arama çubuğuna “Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgesinin Verilmesi” yazılarak ilgili bağlantıya tıklanır.
- “Yeni Başvuru” butonuna tıklanır.
- Tahsis talep türü olarak “Yaşlılık Aylığı” seçilir.
- Sigortalı türü olarak kendi durumunuza uygun olan “4/A SSK” veya “4/B BAĞ-KUR” seçilir.
- Gerekli kişisel ve iletişim bilgileri doldurulur. Emekli maaşının yatırılacağı banka bilgileri de bu aşamada belirtilir.
- Başvuru onaylandıktan sonra süreç tamamlanır.
SGK Müdürlüklerine Başvuru: e-Devlet üzerinden başvuru yapamayan veya yapmak istemeyen kişiler, ikamet ettikleri yerdeki Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) müdürlüklerine şahsen dilekçe ile de başvuru yapabilirler.
Süre Sınırlaması Yok: EYT düzenlemesinden yararlanmak için belirli bir başvuru süresi sınırı bulunmamaktadır. Şartları sağlayan herkes istediği zaman başvurabilir.

Prim Eksiği Olanlar Ne Yapabilir?

EYT kapsamında emekli olabilmek için sigortalılık süresi dolmasına rağmen prim günü eksik olanlar için çeşitli tamamlama imkanları bulunmaktadır:

Çalışmaya Devam Ederek: Prim gün sayısını tamamlamak için çalışmaya devam edilebilir.
Borçlanma Yaparak: Kanun’un izin verdiği durumlarda (örneğin, askerlik borçlanması, doğum borçlanması gibi) borçlanma yaparak prim günleri tamamlanabilir.
İhya Başvurusu Yaparak: Bağ-Kur’lu olanlar için durdurulan sigortalılık sürelerini canlandırma (ihya) imkanı bulunabilir.
İsteğe Bağlı Sigorta: İsteğe bağlı sigorta ödemeleri yaparak da prim günleri artırılabilir.

Sonuç

EYT düzenlemesi, 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta girişi olup, emeklilik için gerekli prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarını doldurmasına rağmen yaşa takılan milyonlarca kişinin emeklilik hakkına kavuşmasını sağlamıştır. Yaş şartının kaldırılmasıyla birlikte, bu durumdaki kişiler artık belirlenen diğer koşulları yerine getirdikleri takdirde emekli olabilmektedir. Başvuru süreçlerinin dijitalleşmesi de süreci oldukça kolaylaştırmıştır.

Emeklilik hakkını kazanan tüm EYT’lilere hayırlı olsun!

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

EYT’nin tam açılımı nedir? Emeklilikte Yaşa Takılanlar.
EYT kimleri kapsar? Sigorta başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesi olanları kapsar.
EYT’den emekli olmak için yaş şartı var mı? Hayır, EYT düzenlemesi ile yaş şartı kaldırılmıştır. Sadece prim günü ve sigortalılık süresi şartları aranır.
Staj ve çıraklık sigorta başlangıcı EYT’ye dahil mi? Hayır, staj ve çıraklık dönemindeki sigorta başlangıçları, EYT kapsamında prim başlangıcı olarak sayılmaz.
EYT başvurusu nasıl yapılır? e-Devlet üzerinden veya Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) müdürlüklerine şahsen dilekçe ile başvuru yapılabilir.
EYT için başvuru süresi var mı? Hayır, şartları sağlayanlar için herhangi bir başvuru süresi sınırlaması bulunmamaktadır.
Prim gün sayım eksikse ne yapmalıyım? Çalışmaya devam ederek, askerlik/doğum borçlanması yaparak, isteğe bağlı sigorta ödeyerek veya (Bağ-Kur için) ihya yaparak prim günlerinizi tamamlayabilirsiniz.
EYT’li olarak emekli olduktan sonra tekrar çalışabilir miyim? Evet, EYT kapsamında emekli olan kişiler, emekli aylığı almaya devam ederken aynı zamanda çalışmaya başlayabilirler. Bu durumda, sosyal güvenlik destek primi ödenir.
EYT düzenlemesi memurları da kapsıyor mu? Evet, 8 Eylül 1999 öncesinde işe giriş yapan memurlar (4/C statüsü) da diğer EYT’liler gibi düzenlemeden yararlanabilirler.
Emekli maaşı nasıl hesaplanır? Emekli maaşının hesaplanması, sigortalılık süresi, toplam prim günü, sigorta kolları (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı), sigorta başlangıç tarihi ve çalışılan dönemlerdeki kazanç miktarı gibi birçok faktöre göre değişiklik gösterir. SGK, bu hesaplamayı yaparak emekli aylığını belirler.

ADİL HUKUK